neden kadın olan iki tanık, erkek olan tek bir tanığa eşdeğerdir?

İki Kadın Tanık Her Zaman Bir Erkek Tanığa Eşit Sayılmaz
Kur'an'da kadın ya da erkek demeden şahitlerden bahseden en az üç ayet vardır.

a) Miras vasiyeti yapılırken iki adil kişinin şahit olması gerekir. Mâide Suresi, 5. bölüm, 106. ayette Yüce Kur'an şöyle buyurmaktadır:

“Ey iman edenler! Herhangi birinize ölüm gelip çattığında, vasiyette bulunurken aranızdan iki adil kişi veya yeryüzünde yolculuk ediyorsanız ve başınıza ölüm gelme ihtimali varsa, dışarıdan birilerini şahit tutun.” [Kur'an 5:106]

b) Talak durumunda iki kişi adalete teslim edilir:
“İçinizden adalet sahibi iki kişiyi şahit tutun ve Allah'ın huzurunda delil getirin.” [Kur'an 65:2]

c) İffetli kadınlara karşı suçlama durumunda dört tanık gereklidir:
“İffetli kadınlara iftira atıp da (iddialarını destekleyecek) dört şahit getiremeyenlere seksen değnek vurun; sonra da onların delillerini reddedin; çünkü onlar fâsıkların ta kendileridir.” [Kur'an 24:4]

Sadece Finansal İşlemlerde İki Kadın Tanık Bir Erkek Tanığa Eşittir
İki kadın tanığın her zaman tek bir erkek tanığa eşit sayıldığı doğru değildir. Bu sadece belirli durumlarda doğrudur. Kur'an'da erkek ya da kadın demeden şahitlerden bahseden yaklaşık beş ayet vardır.

Kur'an'da iki kadın şahidin bir erkek şahide eşit olduğunu söyleyen tek bir ayet vardır. Bu ayet Bakara Suresi, 2. bölüm, 282. ayettir. Bu ayet Kuran'daki en uzun ayettir ve mali işlemlerle ilgilidir. Şöyle der:

“Ey iman edenler! Birbirinizle belirli bir süre içinde, ileriye dönük yükümlülükler içeren alışverişler yaptığınızda, bunları yazılı hale getirin ve kendi erkeklerinizden iki şahit tutun; eğer iki erkek yoksa, o zaman bir erkekle iki kadından dilediğinizi şahit tutun ki, onlardan biri yanılırsa, diğeri ona hatırlatabilsin.” [Kur'an 2:282]

Bu ayet sadece finansal işlemlerle ilgilidir. Bu gibi durumlarda, taraflar arasında yazılı bir anlaşma yapılması ve tercihen ikisi de erkek olmak üzere iki şahit tutulması tavsiye edilir. Eğer iki erkek bulamazsanız, o zaman bir erkek ve iki kadın yeterli olacaktır.

Örneğin, bir kişinin belirli bir rahatsızlığı için ameliyat olmak istediğini varsayalım. Tedaviyi teyit etmek için iki kalifiye cerrahtan referans almayı tercih edecektir.

İki cerrah bulamaması durumunda, ikinci seçeneği bir cerrah ve MBBS doktoru olan iki pratisyen hekim olacaktır.

Benzer şekilde, finansal işlemlerde de iki erkek tercih edilir. İslam, erkeklerin ailelerinin geçimini sağlayan kişiler olmasını bekler.

Mali sorumluluk erkeklerin omuzlarında olduğundan, kadınlara kıyasla mali işlemler konusunda daha bilgili olmaları beklenir.

İkinci bir seçenek olarak, tanık bir erkek ve iki kadın olabilir, böylece kadınlardan biri hata yaparsa diğeri ona hatırlatabilir.
Kuran'da kullanılan Arapça kelime ‘Tazil'dir ve ’şaşırmak‘ ya da ’hata yapmak‘ anlamına gelir. Birçok kişi bu kelimeyi yanlışlıkla ’unutmak‘ olarak tercüme etmiştir. Dolayısıyla, iki kadın şahidin bir erkek şahide eşit olduğu tek durum mali işlemlerdir.

Cinayet Durumunda Bile İki Kadın Tanık Bir Erkek Tanığa Eşittir
Ancak bazı akademisyenler, kadınsı tavrın bir cinayet davasında tanık üzerinde de etkili olabileceği görüşündedir. Böyle durumlarda kadın, erkeğe kıyasla daha fazla korkar. Duygusal durumu nedeniyle kafası karışabilir.

Bu nedenle, bazı hukukçulara göre, cinayet davalarında bile iki kadın tanık bir erkek tanığa eşittir. Diğer tüm davalarda bir kadın şahit bir erkek şahide denktir.

Kur'an, Bir Kadın Şahidin Bir Erkek Şahide Eşit Olduğunu Açıkça Belirtmektedir
İki kadın şahidin bir erkek şahide eşit olması kuralının tüm davalarda uygulanması gerektiği görüşünde olan bazı âlimler vardır.

Kur'an'ın Nûr Suresi, 24. bölüm, 6. ayetindeki bir ayet açıkça bir kadın şahit ile bir erkek şahidi eşit tuttuğu için bu kabul edilemez:

“Eşlerine karşı bir suçlamada bulunup da kendi delillerinden başka delilleri olmayanların tek delilleri kabul edilir.” [Kur'an 24:6]

Ayşe'nin (Allah Ondan Razı Olsun) Tek Başına Şahitliği Hadisin Kabul Edilmesi İçin Yeterlidir
Sevgili Peygamberimizin eşi Ayşe (Allah ondan razı olsun), tek deliline dayanarak sahih kabul edilen en az 2220 hadis rivayet etmiştir.

Bu, bir kadının şahitliğinin de kabul edilebileceğine dair yeterli bir delildir. Birçok fakih, hilalin görülmesi için bir kadının şahitliğinin bile yeterli olduğu görüşündedir.

Düşünün, İslam'ın şartlarından biri olan oruç için bir kadının şahitliği yeterli oluyor ve kadın-erkek tüm Müslüman toplumu onun şahitliğini kabul ediyor! Bazı hukukçular Ramazan ayının başında bir, Ramazan ayının sonunda ise iki şahidin gerekli olduğunu söylemektedir. Şahitlerin kadın ya da erkek olması fark etmez.

Bazı Davalarda Kadın Tanıklar Tercih Ediliyor
Bazı olaylarda sadece kadınların şahitliği gerekir ve bir erkeğin şahitliği kabul edilemez. Örneğin, kadınların sorunlarıyla ilgilenirken, bir kadına cenaze banyosu, yani ‘gusül’ verirken, şahidin bir kadın olması gerekir.

Mali işlemlerde kadın ve erkek şahitlerin görünürdeki eşitsizliği, İslam'da cinsiyetler arasında herhangi bir eşitsizlikten kaynaklanmamaktadır. Sadece İslam'ın öngördüğü şekilde erkek ve kadınların toplumdaki farklı doğaları ve rollerinden kaynaklanmaktadır.